Waaggebouw Woensel-West
Het door NEXT architects ontworpen Waaggebouw Woensel-West is een mijlpaal in de herontwikkeling van de Eindhovense wijk Woensel-West. De wijk, ooit aangewezen als een van de Vogelaarwijken, is nu een prettige buurt om in te wonen en te werken.
Waaggebouw Woensel-West staat symbool voor de afronding van unieke en langjarige projecten in de wijk. Het gebouw vormt het hoogtepunt van het nieuwe imago van de beruchte Edisonstraat, de centrale hoofdstraat van de wijk. Het is ook de afronding van de nieuwbouwontwikkeling Plan Celsius met het unieke, betaalbare modulaire woningconcept Da Vinci. Het gebouw is tegelijkertijd het middelpunt van het nieuwe plein in de laatste fase van de herontwikkeling. Ook de invulling van de plint door BuurtWerkKamer 360 is een belangrijke stap voor de wijk waarmee een laagdrempelige buurtvoorziening voor en door bewoners wordt gerealiseerd.
Het begin
De eerste plannen voor de vernieuwing van Woensel-West werden al begin deze eeuw door verschillende betrokken partijen gesmeed. De samenwerking tussen de gemeente en woningbouwcorporatie Trudo, vormde de start van een gezamenlijke ontwikkeling die tot vandaag de dag voortduurt. Trudo en de gemeente wilden de herontwikkeling van de wijk samen anders aanpakken. De sociale aanpak stond voorop. Die zou moeten samengaan met renovatie van woningen en uitbreiding van het aanbod aan voorzieningen in de wijk, zoals het bouwen van een buurtschool, maar ook het stimuleren van de kleine ondernemer, zodat de Edisonstraat weer een leuke, aantrekkelijke straat zou worden. Investeren in de bewoners vergt veel inzet van mensen en middelen; zij die wilden helpen bij de ontwikkeling van de activiteiten in de wijk kregen voorrang bij de toewijzing van sociale huurwoningen van Trudo.
Ingrepen in de ruimtelijke structuur van de wijk moesten iets te bieden hebben aan de bestaande bewoner; investeren in de toekomst van de bewoners was het hoofddoel. Dit in tegenstelling tot wijkvernieuwingsprojecten in andere wijken in Nederland, waar vernieuwing heeft geleid tot verplaatsing van bewoners.
Bijzondere aanpak
Bij de herontwikkeling van Woensel-West is voor een bijzondere aanpak gekozen: er was geen masterplan, geen eindbeeld om stapsgewijs naartoe te werken. Gekozen is voor een flexibele aanpak, waarbij voortdurend bijgestuurd kon worden en het resultaat niet vaststond. Met de ruimtekijkvisie ‘Omdat smaken verschillen’ werd een structuur neergelegd die verschillen en diversiteit alle ruimte gaf om zich te ontwikkelen en daarmee aan te sluiten bij de diversiteit aan bewoners die de wijk rijk is. Daar hoorde ook een rijkdom aan vormen en kleuren bij die we vaker zien in mediterrane of zelfs Caribische gebieden. Voor de architectuur was dit een bevrijding. De ruimte voor aanpassing en tussentijdse evaluatie heeft ervoor gezorgd dat de transformatie van de wijk geleidelijk is verlopen, waarbij bewoners en gebruikers van Woensel-West nauw betrokken waren.
Gelaagdheid
In het stedenbouwkundig ontwerp werd gesproken over een iconisch wijkgebouw dat vrij staat en alzijdig is. Als historische referentie dacht men aan een waaggebouw. Een gebouw van zeven lagen is eigenlijk wat te groot en stevig voor de plek. Maar door de buurtwerkkamer aan het plein een glazen plint te geven en een groene daktuin aan de andere kant te plaatsen ontstond een hele mooie sculpturale vorm. Het ontwerp van het Waaggebouw is uitgesproken in vormgeving, kleur en materiaalgebruik, maar sluit daardoor volledig aan op de verscheidenheid van de wijk die voor de helft bestaat uit bewoners met een migratieachtergrond.
De extra grote ramen die doorlopen over twee verdiepingen dragen bij aan het doel om het grote gebouw kleiner te laten lijken. Tegelijkertijd geven de ramen met stalen kaders ook de kwaliteiten van de verschillende lagen weer, die per twee verdiepingen uniek zijn vormgegeven.
Op de begane grond vindt men de buurtwerkkamer, die een uitnodigende huiskamer voor buurtactiviteiten is. Hier kunnen alle buurtbewoners terecht met vragen, voor ontwikkeling, ontplooiing of gezelligheid. Ook vind je hier de grondgebonden maisonnettes. Daarboven bevinden zich de hoekappartementen die over het plein uitkijken. Het dakterras op de plint biedt ruimte voor wonen aan een collectieve buitenruimte en boven in de toren heeft men appartementen met zicht over Eindhoven.
De gevel is gemaakt van Ecoshapes, speciaal ontwikkeld om een duurzaam alternatief te bieden voor traditionele steenachtige gevels of stuc. Het geeft het Waaggebouw een reliëf van lijnen, een toevoeging die het gebouw nog uitgesprokener en rijker maakt.
Het Waaggebouw Woensel-West is het sluitstuk van de ontwikkelingen in Woensel -West en tegelijkertijd de start van een levendige toekomst.
| Oplevering | 2023 |
| Projectteam | Bart Reuser, Marijn Schenk, Michel Schreinemachers met Jouke, Sie Swerda, Mireia Martin, Marcel Geerdink, Karolina Bihun, Nick Vullings |
| Opdrachtgever | Stichting Trudo woningcorporatie en Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer Eindhoven |
| Fotograaf | Loes van Duijvendijk |